Bài 2: Sauna
(Chuỗi 100 BÀI GIỚI THIỆU VỀ GIÁO DỤC PHẦN LAN)
Sauna (tắm hơi) là từ tiếng Phần duy nhất mà khỏi cần dịch, cả thế giới đều hiểu. Hơn cả một thói quen hay sở thích, sauna là một phần thiết yếu của văn hóa Phần.
Với 5,5 triệu dân, Phần Lan có hơn 2 triệu phòng tắm hơi. Nhà riêng, chung cư, kí túc xá, công ty, văn phòng chính phủ… đâu đâu cũng có sauna. Sauna được xem là nghi thức bắt buộc vào lễ Giáng sinh hay Hạ chí, cũng như người Việt hay tắm lá thơm vào 30 Tết.
Sauna mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe: giúp giảm stress, thư giãn cơ bắp, giảm đau, thải độc, đốt calories, làm sạch da, tăng tuần hoàn, giúp ngủ ngon… Ngày xưa, khi chưa có phương tiện khử trùng, người Phần xem sauna là nơi sạch sẽ nhất trong nhà. Thế nên phụ nữ mang thai luôn vào phòng sauna để sinh con. Và khi có người qua đời, thi thể họ được vệ sinh cũng trong phòng tắm hơi. Vòng đời của người Phần xưa bắt đầu và kết thúc chính trong căn phòng tắm hơi ấy.
Xưa sauna đốt bằng củi, nay bằng điện. Người Phần “chân chính” thì ít khi hài lòng khi nhiệt độ trong phòng tắm hơi chưa đạt 100 độ C. “Đồ nghề” tắm hơi bắt buộc phải có một cái xô vào vá múc nước. Người tắm hơi thỉnh thoảng múc nước dội vào “lò”, để hơi nước và sức nóng bốc lên nghi ngút. Gọi là “tắm hơi” nên hơi nước chính là linh hồn của sauna. Khi biết bạn vừa đi sauna xong, người Phần thường hỏi “Onko hyvät löylyt?”, nghĩa là “Hơi nước có xịn không/ “đã” không?”
Sauna “sang chảnh” nhất là ở ngoài trời. Mùa đông, chỉ quấn khăn, dẫm trên tuyết mà đi từ nhà ra phòng sauna. Xong “hiệp 1” thì chạy ra lăn lộn trên tuyết, rồi lại nhảy vào căn phòng 100 độ C tiếp. Mùa hè thì “nghỉ giữa hiệp” là tiết mục nhảy xuống hồ bơi một vòng. Những thái cực nóng – lạnh, lửa – nước/ tuyết kết hợp hoàn hảo trong một lần sauna, và người Phần tin rằng nó giúp họ khỏe mạnh.
Người Phần nổi tiếng là ít nói, hướng nội, nhưng khi đi sauna thì hoạt bát, mở lòng hơn hẳn. Có lẽ khi đã “trần trụi” với nhau hết rồi thì người ta đâu cần che giấu điều gì? Thế nên khi đàm phán thương mại hay chính trị, tiết mục sauna là không thể thiếu.
Vào mùa hè, khi bạch dương xanh tốt, phòng sauna có thêm bó vihta (hay vasta). Vihta được bó lại từ những nhánh bạch dương nhỏ, dùng để đập nhẹ lên người khi tắm hơi, giúp thư giãn, tăng tuần hoàn máu, làm sạch…
Hàng trăm lần sảng khoái cùng sauna, tôi chợt nghĩ đến ngũ hành của phương Đông. Đá (THỔ) nun nóng (HỎA) đựng trong hộp KIM loại, thỉnh thoảng được tưới nước (THỦY) cho hơi bốc lên ngùn ngụt. Tất cả đặt trong gian phòng xây bằng gỗ thông (MỘC), băng ghế ngồi, xô và vá múc nước cũng bằng gỗ. Ngũ hành tương sinh, âm dương hòa hợp, sauna tốt cho sức khỏe cũng là lẽ đương nhiên.
Năm 2017, để kỉ niệm 100 năm Quốc khánh, người Phần mang văn hóa sauna trứ danh của mình giới thiệu khắp thế giới: một phòng tắm hơi di động đặt trong chiếc xe cứu hỏa cũ, đậu ngay trước Nghị viện chung châu Âu ở Brussels, Bỉ để phục vụ mọi người; Sauna 100 ở cabaret Cối Xay Gió Đỏ nức tiếng Paris; Traveling Sauna vượt 10.000 dặm đường từ Bờ Tây sang Bờ Đông nước Mỹ, với đích đến là thủ đô Washington; Hội thảo Sauna ở New York vào tháng 9…
Sauna, ở những nơi khác, là một dịch vụ xa xỉ. Còn ở Phần Lan, sauna bình dị như mọi sinh hoạt thường nhật, và dễ chịu đến nỗi chỉ nhắc đến sauna thôi cũng đủ khiến mọi người mỉm cười nhẹ nhõm.
~~~~~~~*****~~~~~~
Nguồn: Page “Phần Lan 100 – lửa trời đuôi cáo”!
Viện Phát triển Giáo dục và Trí tuệ Việt
————THÔNG TIN LIÊN HỆ————
Hà Nội: B17-21, Vinhomes Gardenia, p.Cầu Diễn, q.NTL.
Bình Dương: 219 Võ Thị Sáu, p.Đông Hòa, TX.Dĩ An.
Toàn quốc:
090 22 898 11 (Mrs Lan Anh – Viện trưởng);
0898 571 456 (Mr Thăng – Phó Viện trưởng);
0977 702 620 (Mr Thông_TP. CSKH & PTTT).
Khu vực phía Nam:
090.228.9811 (Mrs Lan Anh – Viện trưởng);
0983 041 604 (Mr Vỹ – Trưởng đại diện KVPN).
_______________________________
Viện Phát triển Giáo dục và Trí tuệ Việt
1. Chuyển giao công nghệ trọn gói Trường Mầm non, Tiểu học ứng dụng Montessori: https://bit.ly/2vEIven
2. Đào tạo giáo viên, chuyển giao công nghệ Trung tâm Toán Thông minh – Bàn tính Số học Trí tuệ VinaBacus: https://bit.ly/2F51aFa
3. Đào tạo giáo viên, chuyển giao công nghệ Trung tâm Kỹ năng sống: https://bit.ly/37rCKmi
4. Nhà phân phối Chương trình Sinh trắc Vân tay:
5. Huấn luyện các khóa Trại hè, HKQĐ & kỹ năng sinh tồn: https://bit.ly/2D0N5aT
6. Khóa Đào tạo Khóa Giáo viên Montessori tinh hoa: https://bit.ly/2Ig5sMM
7. Hội thảo Montessori trong nước, quốc tế: https://bit.ly/2pDRaPt
8. Hệ thống Mầm non Paris Montessori School: https://bit.ly/2Xx0ykc
_______________________________
Viện Giáo dục IEDV chuyên đào tạo các khóa học về Montessori:
Các khóa đào tạo tại Hà Nội:
Khóa GV Montessori tinh hoa: https://bit.ly/2Ig5sMM
Khóa Trợ tá Montessori: https://bit.ly/2wTfgFI
Khóa Quản trị trường Montessori: https://bit.ly/2XV1fDe
Các khóa đào tạo tại TX Dĩ An, Bình Dương:
Khóa GV Montessori tinh hoa: https://bit.ly/2TRlROa
Khóa Trợ tá Montessori: https://bit.ly/2O8HynF
Khóa Quản trị trường Montessori: https://bit.ly/2Fl5aCD
Viện Giáo dục IEDV là đơn vị chuyên nghiệp trong chuyển giao công nghệ trọn gói mô hình Trường Mầm non, Tiểu học ứng dụng Montessori; tư vấn & đào tạo cán bộ quản lý, giáo viên cho các trường Mầm non, Tiểu học Montessori: https://bit.ly/2vEIven
______________
TRI THỨC SẺ CHIA LÀ TRI THỨC SỐNG
_____________________________
Website cá nhân, KHO DỮ LIỆU về Viện trưởng Lê Thị Lan Anh: https://lethilananh.vn
Website của Viện IEDV, KHO DỮ LIỆU SUỐT GẦN 1 THẬP KỶ: http://iedv.edu.vn