Giáo dục Phần Lan phần 29 – MOOMI LÀ AI, MOOMI DÀNH CHO AI?

BÀI 29: MOOMI LÀ AI, MOOMI DÀNH CHO AI?
(Chuỗi 100 BÀI GIỚI THIỆU VỀ GIÁO DỤC PHẦN LAN)

Có lẽ không cần nhắc lại độ phổ biến và sức hấp dẫn của bộ truyện Moomi (Bạn nào quên hay chưa biết, mời đọc post 28). Nhà văn Anh Terry Pratchett nhận định: “Không còn băn khoăn gì nữa, Tove Jansson là một trong những nhà văn viết cho thiếu nhi nổi tiếng nhất từ trước đến nay. Bà có biệt tài viết những cuốn sách rất hấp dẫn, không chỉ cho trẻ em mà còn khiến những đứa trẻ đã ngoài sáu mươi như tôi vẫn bị cuốn hút bởi luôn tìm thấy những điều hấp dẫn ở độ tuổi trưởng thành”.
Tove Jansson đã xây dựng nên thế giới trong veo tuyệt đẹp ấy như thế nào? Và cho ai?
Trong cuốn sách “Tove Jansson: Tác phẩm và Tình yêu” của Tuula Karjalainen, mẹ đẻ của thung lũng Moomi đã tiết lộ về cảm hứng sáng tác và nguyên mẫu đời sống của các nhân vật.
Tove Jansson viết truyện Moomi trước nhất là cho chính mình. Những trang sách là cách bà trốn khỏi thực tại khắc nghiệt trong thế chiến thứ hai, khi nhiều đồng bào của bà tìm quên trong rượu và ma túy.
Khi bắt đầu, bà không chủ ý viết cho thiếu nhi. “Nhưng nếu những câu chuyện của tôi dành riêng cho một đối tượng độc giả nào, thì đó chắc hẳn là Miffle – những người luôn gặp rắc rối vì đặt đâu cũng không “vừa”, những kẻ ngoài cuộc, bên lề… cá ra khỏi nước. Những kẻ bị xem là không mang lại ích lợi gì, luôn phải loay hoay tìm cách trốn thoát hay giấu diếm”.
Nhà văn kể tất cả thư độc giả bà nhận được đều là của “Miffle”: những đứa trẻ rụt rè, đầy lo lắng và cô đơn. Những độc giả ấy đến với truyện Moomi để tìm sự an ủi, và đã tìm thấy. Bằng cách thừa nhận niềm vui và nỗi sợ hãi của mình, trẻ em có những trải nghiệm mà người lớn thường quên lãng, chẳng hạn như bắt gặp điều đơn giản, cảm giác an toàn hay khiếp hãi. Nữ nghệ sĩ không muốn tắt đi những tia sáng bí ẩn, dịu dàng lẫn tàn nhẫn đã làm nên một phần của thế giới trẻ em. Bà cho rằng mỗi cuốn sách thiếu nhi trung thực đều chứa đựng yếu tố sợ hãi.
Cuốn sách Moomi đầu tiên “Moomi và cơn đại hồng thủy” ra đời trong thế chiến thứ hai, còn cuốn thứ hai “Moomi và Sao Chổi” xuất bản năm 1946, không lâu sau khi hai quả bom nguyên tử ném xuống Nhật Bản. Thung lũng Moomi tươi đẹp không phải lúc nào cũng bình yên, những cư dân hồn nhiên không phải lúc nào cũng vô lo vô nghĩ, nhưng xứ sở Moomi vẫn luôn ngập tràn yêu thương, lạc quan, trong sáng và hài hước.
Có lẽ hiếm tác phẩm thiếu nhi nào đề cập đến thảm họa, tận thế, thiên tai và nỗi sợ hãi một cách tường tận mà vẫn được yêu thích như Moomi.
Thế giới Moomi là hư cấu, nhưng dựa trên đời thực. Cuộc sống của gia đình Moomi trong thung lũng tươi đẹp phảng phất ký ức của Tove Jansson về ngôi nhà mùa hè của cha mẹ. Cậu bé Moomi, nhân vật trung tâm, là hình ảnh cái-tôi-thay-đổi-theo-thời-gian của tác giả. Còn My (đọc là Muy), cô bé tí hon chỉ cao 1 micromet, không thể nhìn thấy bằng mắt thường, cũng bộc lộ nhiều tính cách của Tove Jansson. My Tí Hon chẳng biết khái niệm “lựa lời” là gì, lúc nào cũng nói toạc móng heo suy nghĩ của mình. Người ta không muốn nghe những lời lẽ sắc bén của My Tí Hon, nhưng đó toàn là sự thật, và giúp mọi người tiến bộ. My không biết buồn là gì, chỉ có hai trạng thái vui vẻ hoặc cáu giận. Kì dị, bí hiểm, tinh nghịch, chiêu trò, My Tí Hon là nhân vật sống động, được yêu mến nhất trong truyện Moomi.
Người bạn đời (đồng tính) của Tove Jansson – nghệ sĩ đồ họa Tuulikki Pietilä – cũng được xây dựng thành một nhân vật với cái tên tương tự: Too-ticky. Too-ticky sống trong nhà tắm của Moomi, và là một “triết gia thực tế”, rất thông thái và can đảm.
Tove Jansson nói rằng mình viết sách cho mọi người giải trí, chứ không chủ ý giáo dục ai. Nhưng qua những tình tiết giản dị, bài học ứng xử, triết lý cuộc đời hiện lên sinh động. Ở Thụy Điển, có lúc người ta còn dạy “Moomi học” và “Triết lý Moomi” nữa.

~~~~~~~*****~~~~~~
Nguồn: Page “Phần Lan 100 – lửa trời đuôi cáo”!

Viện Phát triển Giáo dục và Trí tuệ Việt

————THÔNG TIN LIÊN HỆ————
Hà Nội: B17-21, Vinhomes Gardenia, p.Cầu Diễn, q.NTL.
Bình Dương: 219 Võ Thị Sáu, p.Đông Hòa, TX.Dĩ An.
Toàn quốc:
090 22 898 11 (Mrs Lan Anh – Viện trưởng);
0898 571 456 (Mr Thăng – Phó Viện trưởng);
0977 702 620 (Mr Thông_TP. CSKH & PTTT).
Khu vực phía Nam:
090.228.9811 (Mrs Lan Anh – Viện trưởng);
0983 041 604 (Mr Vỹ – Trưởng đại diện KVPN).
_______________________________
Viện Phát triển Giáo dục và Trí tuệ Việt
Chuyển giao công nghệ trọn gói Trường Mầm non, Tiểu học ứng dụng Montessori: https://bit.ly/2vEIven
Đào tạo giáo viên, chuyển giao công nghệ Trung tâm Toán Thông minh – Bàn tính Số học Trí tuệ VinaBacus: https://bit.ly/2F51aFa
Đào tạo giáo viên, chuyển giao công nghệ Trung tâm Kỹ năng sống: https://bit.ly/37rCKmi
Nhà phân phối Chương trình Sinh trắc Vân tay:
Huấn luyện các khóa Trại hè, HKQĐ & kỹ năng sinh tồn: https://bit.ly/2D0N5aT
Khóa Đào tạo Khóa Giáo viên Montessori tinh hoa: https://bit.ly/2Ig5sMM
Hội thảo Montessori trong nước, quốc tế: https://bit.ly/2pDRaPt
Hệ thống Mầm non Paris Montessori School: https://bit.ly/2Xx0ykc
_______________________________
Viện Giáo dục IEDV chuyên đào tạo các khóa học về Montessori:
Các khóa đào tạo tại Hà Nội:
Khóa GV Montessori tinh hoa: https://bit.ly/2Ig5sMM
Khóa Trợ tá Montessori: https://bit.ly/2wTfgFI
Khóa Quản trị trường Montessori: https://bit.ly/2XV1fDe

Các khóa đào tạo tại TX Dĩ An, Bình Dương:
Khóa GV Montessori tinh hoa: https://bit.ly/2TRlROa
Khóa Trợ tá Montessori: https://bit.ly/2O8HynF
Khóa Quản trị trường Montessori: https://bit.ly/2Fl5aCD

Viện Giáo dục IEDV là đơn vị chuyên nghiệp trong chuyển giao công nghệ trọn gói mô hình Trường Mầm non, Tiểu học ứng dụng Montessori; tư vấn & đào tạo cán bộ quản lý, giáo viên cho các trường Mầm non, Tiểu học Montessori: https://bit.ly/2vEIven
______________

TRI THỨC SẺ CHIA LÀ TRI THỨC SỐNG

_____________________________
Website cá nhân, KHO DỮ LIỆU về Viện trưởng Lê Thị Lan Anh: https://lethilananh.vn/
Website của Viện IEDV, KHO DỮ LIỆU SUỐT GẦN 1 THẬP KỶ: http://iedv.edu.vn/