Giáo dục Phần Lan phần 14 – SISU

BÀI 14: SISU
(Chuỗi 100 BÀI GIỚI THIỆU VỀ GIÁO DỤC PHẦN LAN)

Sau “sauna”, “sisu” là từ tiếng Phần được biết đến nhiều nhất trên thế giới. Khó mà chuyển tải hết ý nghĩa của “sisu” qua ngôn ngữ khác, nhưng có thể hiểu “sisu” như là sự can đảm phi thường, quyết tâm cao độ và bền bỉ, nghị lực mạnh mẽ khi đối mặt với nghịch cảnh.
Không chỉ là tính cách điển hình của dân tộc, sisu còn được xem là triết lí sống. Khái niệm “sisu” đã có từ hơn 500 năm trước, nhưng bắt đầu phủ sóng rộng khắp từ thế kỉ 20. Năm 1940, một bài báo trên The New York Times viết: “Sisu là sự kết hợp giữa quả cảm, gan lì, dữ dội và trì chí, là khả năng tiếp tục chiến đấu sau khi những người khác đã bỏ cuộc, và chiến đấu với quyết tâm giành thắng lợi. Người Phần dịch “sisu” là “tinh thần Phần Lan”…
Bài báo ấy ra đời sau khi Phần Lan gây kinh ngạc thế giới bởi khả năng cầm chân Hồng quân Liên Xô suốt 4 tháng. “Cuộc chiến mùa đông” (talvisota) nổ ra ngày 30.11.1939, đã không thể kết thúc chóng vánh như Liên Xô dự định. Phần Lan lúc ấy chỉ mới giành độc lập 22 năm, dân số 4 triệu người, đã quyết liệt chống trả 810.000 quân Liên Xô. Đến tháng 3 năm 1940, với những thiệt hại nặng nề về người và của, Liên Xô đành phải ngồi vào bàn đàm phán kí kết hòa ước.
Dĩ nhiên, có nhiều yếu tố góp phần vào chiến công này của Phần Lan, nhưng tinh thần bất khuất của người lính giữ vai trò then chốt.
Và từ đó, thế giới đã biết đến sisu – tính cách như định sẵn trong gene Phần.
Theo Emilia Lahti, nhà nghiên cứu về sisu, thì sisu là khả năng duy trì sức mạnh ý chí khi con người thấy mình đã đi đến tận cùng giới hạn của bản thân. Sisu xuất hiện khi họ không còn một con đường, một chọn lựa nào khác. Với sisu, con người sẵn sàng nhảy vào bầu trời giông bão, dù không thấy le lói tia hy vọng nào.
Sisu tiếp sức cho bản năng sinh tồn, buộc con người hành động, sáng tạo để vượt qua thách thức. Nếu thấy mục tiêu nào đáng bỏ công, thì người Phần sẽ đeo đuổi cho bằng được, bất kể có mất bao nhiêu thời gian, sức lực đi nữa.
Nhờ sisu mà Phần Lan tồn tại qua những cuộc chiến với kẻ thù mạnh hơn gấp bội. Nhờ sisu mà trong vòng 30 năm, Phần Lan từ một đất nước nghèo nàn, lạc hậu, bị tàn phá nặng nề, vươn lên tốp dẫn đầu trong những bảng xếp hạng mà ai cũng ao ước.
Sisu thần kì như vậy, hẳn bạn muốn luyện sisu cho mình phải không?
Emilia gợi ý 3 cách:
– Chạy dài, buộc bạn liên tục vượt qua giới hạn của chính mình.
– Hồi tưởng về những giai đoạn “sisu” nhất của đời mình. Bằng chứng rõ ràng về khả năng vượt khó của bản thân sẽ chuẩn bị sức mạnh cho bạn đối phó với những thách thức sắp tới.
– Nghĩ về những người nổi tiếng đã thành công nhờ nghị lực phi thường. Cuộc đời họ giúp bạn nhận ra khả năng vô hạn của con người, cổ vũ cho cố gắng của bản thân.
Mong bạn sớm “luyện thành chánh quả” sisu, để không khó khăn nào trên đời bắt nạt được bạn nữa.

~~~~~~~*****~~~~~~
Nguồn: Page “Phần Lan 100 – lửa trời đuôi cáo”!

Viện Phát triển Giáo dục và Trí tuệ Việt